Bibliotekar preporučuje − Poezija Hajnriha Hajnea

Hajne je pohađao diseldorfski licej, gdje mu je francuski sveštenik predavao francuski jezik i poetiku. Kasnije boravi u Hamburgu, da bi stekao iskustvo u bankarskim i trgovačkim poslovima. Uz pomoć svog strica otvara manufakturnu trgovinu, ali mu takvi poslovi uopšte ne polaze za rukom i ubrzo bankrotira.

Studirao je pravo na Univerzitetu u Bonu. Tamo ponajviše sluša “opšte časove”, posebno predavanja Augusta Vilhelma Šlegela o književnosti. Šlegelov uticaj na njega je nesumnjiv, ali već tada Hajne se distancira zbog romantizmu svojstvenog idealizovanja hrišćansko-germanskog svijeta. Kratko boravi na Univerzitetu u Getingenu, jer zbog jednog poziva na dvoboj mora da pređe u Berlin. Tamo piše pjesme, kreće se u literalnim salonima, aktivno učestvuje u Udruženju za kulturu i nauku Jevreja.

Njegove “Pjesme” objavljene su 1822. godine i dočekane sa podijeljenim mišljenjima. Vraća se na Univerzitet u Getingenu, putuje po Harcu i počinje da piše putopis. Godine 1826. objavljen je prvi dio “Slika sa putovanja” koje ga čine slavnim pisem. Kao Jevrejinu otežano mu je dalje napredovanje i uzima ime Hajnrih (rođen je kao Hari Hajnrih). Taj postupak je ironično komentarisao kao ulaz u evropsku kulturu. Putuje u Englesku, nakon čega je objavljena “Knjiga pjesama” i drugi dio “Slika s putovanja”. Napušta Njemačku i odlazi u Pariz, radi kao dopisnik lista “Allgemeine zeitung” iz Augsburga. Ubrzo nakon toga od strane njemačkog parlamenta zabranjeni su “svi sadašnji i budući spisi”, kao i spisi ostalih pisaca “Mlade Njemačke”.

Ženi se 1845. godine Eugenijom Krescencijom Mira, prodavačicom u jednoj pariskoj radnji − Matildom iz njegove lirike. Izlazi zbirka “Nove pjesme”, u kojoj je i objavljen ep “Njemačka – zimska bajka”. Hajne je teško bolestan, osam godina neće ustati iz svog “groba od dušeka”. Godine 1845. izlazi kasna zbirka pjesama “Romansero”. Umro je 17. februara 1856. godine. Sahranjen je na pariskom groblju Monmartr.

Hajne je po izraženoj subjektivnosti, senzibilnosti, sklonosti ironiji i igri zakašnjeli romantičar. Njegova prva zbirka “Knjiga pjesama” sadrži sve pjesničke cikluse nastale u mladosti. Uprkos različitim motivima, jedinstvo je uspostavljeno posebnim tonom Hajneove poezije, i njenom lakoćom koja je zadavala teškoće prevodiocima. Nezaobilazna je ironija u tim pjesmama, koja predstavlja drž Hajneovog pesimizma, bolne vedrine kao odraza duhovne nadmoćnosti. Vidljivi su tragovi romantičarske poezije, narodnih pjesama, ali i oslanjanje na tradiciju Luterove “Biblije”. Teme variraju u okviru glavne suprotnosti između stvarnosti i ljudskih iluzija, neminovnog razočaranja. Od neispunjenje žudnje gora je ispunjenja želja, govoriće Hajne. U “Sjevernom moru” prvi put na takav način more je predstavljeno kao mitski predio. U baladama mitski i istorijski svijet prostor je utopija i želja, koje se pokazuju kao iluzije. Zbirka “Romansero” je posljednja zbirka objavljena za Hajneova života. Sadrži u najvećem dijelu takozvane pripovjedne pjesme. Sa sarkazmom govori o istorijskim događajima kojima prilazi bez sentimentalnosti,  u njima se ogleda ljudska tragedija. Vrhunac “Romansera” su ipak elegije prisutne u podciklusu Lazarus, to su jedne od najboljih elegija 19. vijeka.

Lorelaj

Ne znam što se to satka
U duši seta i jad.
Pradrevna jedna gatka
Ne napušta me sad.

Tiho protiče Rajna;
I studi, i pada mrak;
Trepti, s vrhunca sjajna,
Sutonji sunčev zrak.

Gore na vrhu sedi
Devojka divna kô san;
Zlatan joj nakit, a redi
Zlaćene kose pram.

Zlatnim ga češljem redi
I peva u sav glas;
Njen moćni napev u bledi
Sutonji zvoni čas.

A pesmom zanesenu
Lađaru duša mre;
Ne vidi greben i stenu
On samo uvis zre.

I, mislim, val će svući
Lađara s čunom na dno;
I tako, pevajući,
Lorelaj učini to.   

Gde?

Gde će putnik što ga slama
Umor, naći počin trajni?
Da l’ na jugu pod palmama?
Da l’ pod lipama na Rajni?

Hoće li me u divljini
Zakopati tuđe ruke?
Il ležaću na pržini
Usred večne morske huke?

Svejedno je! Tu i tamo
Nebo će me pokrivati;
Nada mnom će, noću, samo –
Kô kandila – zvezde sjati.

Ukoliko želite da uronite u divni svijet literature i pronađete djela velikih svjetskih klasika, kao i djela na psihološke, kriminalističke, ljubavne, avanturističke teme, i ako vam je potrebna stručna literatura, JU Narodna biblioteka “Njegoš” i NVO Društvo prijatelja biblioteke “Njegoš” vas pozivaju da se učlanite u Biblioteku “Njegoš”. Jedna poslovica kaže da: Dobru knjigu čini dobar čitalac, zato vas željno očekujemo. 

Ivan Lješković