Delegacija SOBNOR-a položila vijenac na spomenik Save Kovačevića

Ispred spomen-biste Save Kovačevića, predsjednik SOBNOR-a Crne Gore, Radojević, obratio se prisutnima i, između ostalog, istakao.

„Želja nam je, a i obaveza, da danas, kada smo posjetili slobodarsko Tjentište, ovdje u ovom divnom gradu Nikšiću, pored Savine spomen-biste, evociramo sjećanja na Savu Kovačevića – velikana ovih prostora, Crne Gore i nekadašnje Jugoslavije. Ljudske veličine kakav je bio Sava ne smiju i ne mogu biti zaboravljene – ne samo od savremenika, već i od budućih generacija. To su ljudi koji svjedoče o jednom vremenu i jednom narodu. To je istorija”, kaže se u saopštenju.

Sava, kako navode, potiče iz ugledne i poznate porodice Kovačević.

“Rođen je 25. januara 1905. godine u Nudolu, kod Grahova. Veći dio života proveo je u rodnom kraju, a pod uticajem starijeg brata Nikole rano je pristupio revolucionarnom pokretu. Do početka rata, organizovao je seljačko zadrugarstvo, okupljanje omladine, otvarao čitaonice, učestvovao u organizovanju radničkih štrajkova, govorio na narodnim svečanostima… Za svojih 38 godina, Sava Kovačević je upoznao siromaštvo, stradanje, nepravdu; radio je najteže poslove, tamnovao po zatvorima, dizao ustanke, rukovodio partizanskim jedinicama i svojom pojavom, oštrinom i prekaljenošću podizao moral boraca”, kaže se u saopštenju.

Poslije okupacije, bio je, kako navode, aktivan u pripremi Trinaestojulskog ustanka.

“Prva velika akcija protiv okupatora na području Grahova izvedena je pod njegovim rukovodstvom – tada je savladana italijanska posada i Grahovo oslobođeno. Bio je komandant Nikšićkog partizanskog odreda, komandant Pete proleterske crnogorske udarne brigade, a u najtežem periodu Pete neprijateljske ofanzive, juna 1943. godine, postavljen je za komandanta Treće udarne divizije. Diviziji je tada povjeren najteži zadatak – da bude zaštitnica Glavne operativne grupe, da štiti Centralnu bolnicu i izvrši proboj iz okruženja. U desetodnevnim borbama pod Savinom komandom, divizija se borila s neprijateljem koji je bio gotovo dvadeset puta brojniji, učinivši sve da spasi ranjenike i izvrši postavljene zadatke”, kaže se u saopštenju.

Dodaju da su u teškim borbama 11. i 12. juna na desnoj obali Sutjeske, odbijeni snažni neprijateljski napadi, bolnica je spašena, a pokušano je formiranje mostobrana na lijevoj obali Sutjeske.

“Dana 13. juna, glavne snage divizije krenule su u opšti napad. Divizija je uspjela da potisne neprijatelja, ali ne i da slomi njegov otpor na Košuru, padinama Ozrena, Lastvi i Kazanima.U najkritičnijem trenutku, Sava je odlučio da novim jurišem pokuša proboj. S pratećom četom i grupom kurira izbio je u prvi streljački stroj, zapovijedio juriš! Pucajući iz puškomitraljeza, pošao je naprijed i pao pokošen neprijateljskim rafalima. „Sava – oličenje Sutjeske! Pogibe u prvim jutarnjim jurišima i naletima. Sava nije poginuo u borbi prsa u prsa. Sava je poginuo u mnogo težoj borbi – u borbi prsa proletera protiv stotina cijevi mitraljeza, puškomitraljeza, bombi, granata – protiv dobro ukopanih i u dubinu raspoređenih Nijemaca… Dan ranije pogibe Savin otac Blagoje. Na Sutjesci ginu i Savin brat Janko i njegov sinovac Dragan. Svi oni – iz jedne porodice, iz tri generacije – ostadoše na Sutjesci, u temeljima naše revolucije…”, kaže se u saopštenju.

Ukazom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta Sovjetskog Saveza, Sava Kovačević je odlikovan Ordenom Kutuzova, a Odlukom partizanskog Vrhovnog štaba, 6. jula 1943. godine, među prvima je proglašen narodnim herojem Jugoslavije.

„Na osnovu rješenja Vrhovnog štaba, daje se naziv narodnog heroja drugu Savi Kovačeviću, komandantu Treće udarne divizije, koji je poginuo junačkom smrću juna mjeseca 1943. godine, kod Vrbnice, jurišajući na čelu svojih boraca na neprijateljske bunkere pri probijanju neprijateljskog obruča. Slava velikom crnogorskom junaku – drugu Savi Kovačeviću!”, saopšteno je.