Bibliotekar preporučuje – „Čovjek bez osobina“

Međutim, Muzil se opredijelio da radi kao slobodan pisac, i radio je kao bibliotekar, dopisnik i urednik vojnih novina tokom Prvog svjetskog rata u kome je učestvovao kao rezervni oficir.

Nakon Prvog svjetskog rata, Muzil se posvetio literarnoj karijeri, a 1923. dobio je prvu u nizu literarnih nagrada – Klajstovu nagradu za književnost. U periodu od 1925. do 1942. godine posvetio se pisanju svog glavnog djela „Čovjek bez osobina“, čija su se prva dva dijela pojavila 1930. godine. U ovom romanu on opisuje Austrougarsku kraljevinu uoči izbijanja rata i ona postaje simbol krize savremenog društva. Iako je dobio pozitivne kritike, nije uspio da zaradi mnogo od djela. Tada se seli u Berlin.

Nakon što su nacionalsocijalisti u maju 1933. godine preuzeli vlast, Muzilu postaje jasno da je u Njemačkoj ugrožen život njegove supruge koja je bila Jevrejka, i od tog trenutka počinju njihove selidbe – najprije u Beč, a onda preko Italije u Švajcarsku, u Cirih, i potom u Ženevu. U to vrijeme, u Njemačkom Rajhu su njegove knjige bile zabranjene.

Do kraja života bio je posvećen radu na svom romanu „Čovjek bez osobina“ koji nije uspio da završi sve do svoje smrti 1942. godine. Njegova supruga je objavlila 1952. godine posljednji dio ovog nedovršenog romana.
„Ulrih, junak velikog romana Roberta Muzila, bio je – kao što i naslov romana govori – Der Mann ohne Eigenschaften: čovjek bez karakteristika. Nemajući sopstvene karakteristike, bilo naslijeđene ili stečene jednom za svagda i neraskidivo,

Ulrih je morao da izgradi − koju god je karakteristiku mogao poželjeti – jedino sopstvenim naporima, koristeći sopstvenu dovitljivost i pronicljivost, ali nijedna od ovih karakteristika nije mogla garantovano trajati beskonačno u svijetu punom zbunjujućih signala, sklonom brzom mijenjanju, i to na načine koje niko ne očekuje.“

„Čovjek bez osobenosti, koji ne želi da se prepozna u svojoj ličnosti, koga sve crte koga izdvajaju čine osobenim, čovjek nikad blizak onome što mu je najbliže, nikad tuđ onome što je izvan njega, odabire da bude takav slobodnim izborom, ali i takođe zato što živi u svijetu – modernom, našem svijetu – u kome su osobene crte uvijek spremne da se izgube u bezličnom skupu odnosa u kome one obilježavaju samo trenutne presjeke. U tom svijetu, svijetu velikih  gradova i velikih kolektivnih masa svejedno je znati da li se nešto zbilo, i kojih istorijskih pojava smatramo da smo učesnici ili svjedoci. Ono što se zbilo ostaje nedokučivo, i uostalom, sporedno, čak ništavno: važna je jedino mogućnost onoga što se tako dogodilo, ali je moglo da se dogodi i drugačije: jedino je bitno opšte značenje i pravo duha da to značenje traži, ne u onome što jeste i nije ništa posebno, već u liku mogućeg. Ono što nazivamo stvarnošću jeste utopija.“

Odlomak
 

„Ali, još mnogo čudnije je što većina ljudi to uopšte ne primjećuje; oni adaptiraju čovjeka koji im je došao, čiji se život utkao u njihov, njegovi doživljaji im se sada čine kao izraz sopstvenih osobina i njegova sudbina je njihova zasluga ili nesreća. S njima je učinjeno nešto kao što ljepljiva traka čini sa muvom; ovdje ih je zadržalo za dlačicu, ondje u kretanju, i postepeno ih je uvilo, sve dok nijesu ostali sahranjeni pod debelom prevlakom koja tek sasvim izdaleka odgovara njihovom prvobitnom obliku.“ 

Ukoliko želite da uronite u divni svijet literature i pronađete djela velikih svjetskih klasika, kao i djela na psihološke, kriminalističke, ljubavne, avanturističke teme, i ako vam je potrebna stručna literatura, JU Narodna biblioteka “Njegoš” i NVO Društvo prijatelja biblioteke “Njegoš” vas pozivaju da se učlanite u Biblioteku “Njegoš”. Jedna poslovica kaže da: Dobru knjigu čini dobar čitalac, zato vas željno očekujemo. 

Ivan Lješković