Otvorena izložba “Između otpora i sjećanja”: Nikšić se sjeća heroja i heroina

Кustoskinja izložbe je Ljiljana Кaradžić, a autori radova su: Dejan Batrićević, David Delibašić, Zdravko Delibašić Beli, Srđa Dragović, Nataša Đurović, Dušica Ivetić, Ana Matić, Teodora Nikčević, Suzana Pajović, Lazar Pejović, Željko Reljić, Mato Uljarević, Maja Šofranac.

U svom obraćanju minstar kulture Janko Ljumović je kazao da je Nikšić kao grad bogate antifašističke tradicije odabran kao inspirativan prostor za realizaciju projekta.

“Nikšić odražava ukupnu antifašističku tradiciju Crne Gore tokom Drugog svjetskog rata, koja je započela ustankom 13. jula, pobjeda koja je antifašizam postavila kao trajnu civilizacijsku vrijednost. Obim i veličina otpora crnogorskog naroda u tadašnjoj porobljenoj Evropi bila je i herojska i impresivna”, istakao je Ljumović.

On je dodao da heroji i heroine Drugog svjetskog rata na koje podsjeća antifašistička mapa Nikšića, posebno ističe spomenike posvećene njima koji su dio crnogorske kulturne baštine. Mapa je, kako je kazao, važan vodič za nove generacije i sve nas ukupno da se podsjetimo svih ključnih artefakata antifašističke tradicije.

“Umjetnost je polje na kojem se može i mora otvoriti veoma delikatna polemika sa svim tendencijama koje antifašizam relativizuju ili čak u potpunosti dovodi u pitanje, jer mnoge od tih tendencija prisutne su u savremenom društvu kroz sofisticiran i nerijetko zavodljiv diskurs. Talas istorijskog revizionizma, koji zahvata na različitim mjestima i u različitim vremenima evropske države, a zemalje bivše Jugoslavije od početka devedesetih, učinio je da se nekadašnja neupitnost antifašističke borbe tokom drugog svjetskog rata pretvori u opštu ralativizaciju samog pojma antifašizma. Ne treba zaboraviti ni prikrivene ni ogoljene oblike ksenofobije i nacionalizma koji su zahvatili mnoge prostore kojima je antifašizam bio temelj na kojem su gradili svoja uređenja”, rekao je Ljumović.

Trinaest umjetnika, trinaest različitih poetika, trinaest strategija, kazala je kustoskinja, Ljiljana Karadžić.

“Neki od umjetnika su bili inspirisani kolektivnim ili ličnim sjećanjima na slavnu revolucionarnu prošlost Nikšića. Drugi umjetnici su se bavili stanjem spomenika u post-tranzicionom vremenu, a neki su se bavili opštim antagonizmom između fašizma i antigašizma. Dakle, različite forme. Interesantno je da pored svakog rada postoji i “statement” umjetnika. Tako možete pročitati šta ga je zapravo ponukalo da napravi ovaj rad, i samim tim mislim da će radovi bolje komunicirati sa publikom. Rijetke su izložbe na kojima se savremeni umjetnici kroz savremeni izraz bave temom antifašizma, pa nam je to dodatno bila jedna vrsta izazova“, rekla Karadžić o priređenoj izložbi.

Da je ova mapa zamišljena kao jedan kompleksni artefakt, kao jedna kompleksna informativna forma, koja pored prostorne dispozicije nasljeđa antifašizma u Nikšiću pokušava da stvori i jedan kratki i sažeti kontekst cjelokupnog antifašizma na području nikšićke Opštine, kazao je o Antifašistčkoj mapi Nikšića profesor Lazar Pejović.

“Mi smo izabrali određene reference na ljude, ideje i događaje, koji nadam se ukombinovani kroz dizajnerski postupak i kroz sistem oblikovanja, naročito infografike omogućavaju da se taj kontekst stvori. Po prirodi stvari, najveći akcenat je stavljen na spomeničko nasljeđe kojeg u Nikšiću ima u izobilju, među kojima su i neki spomenici čiji je umjetnički i ambijentalni kvalitet stvarno izuzetan”, istakao je Pejović.

Autorski tim koji je radio na mapi je: urednici Lazar Pejović i Petar Lekić; tehničko oblikovanje Ana Matić, Sandra Đurović, Dejan Drašković, Srđa Dragović i Matija Šoškić; fotograf Lazar Pejović. Koordinatori projekta su Boris Abramović i Milena Jovićević.

Nakon otvaranja izložbe, u prepunom galerijskom prostoru “Muzeji i galerije” nastupio je hor “Zahumlje”, pod dirigentskom palicom profesora Predraga Martinovića.

Producent izložbe je Fakultet likovnih umjetnosti Univerziteta Crne Gore uz pokroviteljstvo Ministarstva kulture.