Ozon i Breznica: Građanima obezbijediti ustavno pravo na čist vazduh

Oni su naglasili da je za rješavanje ovog životno važnog problema potreban ozbiljan pristup institucija sistema na svim nivoima, kao i održive i realne strategije i planovi, zasnovani na realnim i relevantnim činjenicama i podacima.

“Upozoravamo da više nema opravdanja za promašene politike i površne projekcije, već se moraju pozvati na odgovornost svi pojedinci koji su pogrešnim odlukama, tolerisanjem ili nečinjenjem uticali da negativni efekti aerozagađenja, ugroze zdravlje ljudi i kvalitet životne sredine, čime se nanose i nemjerljive ekološke i ekonomske štete društvu u cjelini”, stoji u saopštenju ovih NVO.

Uporednom analizom zvaničnih rezultata praćenja kvaliteta vazduha, koji su javnosti dostupni u Informacijama o stanju životne sredine u Crnoj Gori, a koju priprema Agencija za zaštitu životne sredine, došlo se do zaključka da je prethodne 2015. u odnosu na 2014. godinu, zabilježen značajan porast srednjih godišnjih koncentracija suspendovanih čestica PM10.

Takođe, naglašavaju da se iz analize vidi broj prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti PM10 u Pljevljima, Nikšiću i Podgorici, gdje živi i radi više od polovine ukupnog stanovništva Crne Gore, što, kako su naveli, treba sve da veoma zabrine i pokrene u akciju.

Prema njihovim navodima, grube čestice PM10 su među najopasnijim polutantima u vazduhu. Prilikom udisanja napadaju ljudski respiratorni sistem, utiču na njegovu otpornost i deponuju se u najdubljim djelovima pluća. Zdravstveni problemi započinju kada organizam počne da se brani od ovih stranih tijela. Ove suspendovane čestice izazivaju ili osnažuju astmu, bronhitise i druga oboljenja pluća, a samim tim smanjuju ukupnu otpornost organizma.

Iako PM10 napadaju cjelokupnu ljudsku populaciju, vulnerabilne populacione kategorije (djeca, trudnice, stari i bolesni) su posebno ugrožene. Pored toga što oštećuju zdravlje PM10 umanjuju i vidljivost tokom dana jer stvaraju efekte vidljivosti koji su karakteristični za izmaglicu, često prepoznatu kao smog.

“Nadamo se da će i ovo naše reagovanje biti povod da se otvori kvaitetan javni dijalog oko trenutnih aktivnosti Vlade Crne Gore i lokalne uprave opštine Pljevlja, koji i nakon dokazanog prošlogodišnjeg debakla tzv. Kratkoročnih mjera za smanjenje aerozagađenja i ove godine nastavljaju insistirati na nabavci peleta i briketa za individualne potrošače. Iako je grejna sezona odavno počela a iz prikazanih uporednih analiza vrijednosti suspendovanih čestica za prethodne dvije godine, jasno je da nije postignut projektovani efekat, odnosno poboljšano stanje, što se više ne smije ponoviti. Naročito, ne smije proći bez pozivanja na odgovornost svih onih koji staju iza pogrešnih odluka i promašenih strategija i planova”, dodaju iz ovih NVO.

Za kraj su poručili da Crna Gora, Ustavom deklarisana kao ekološka država i zemlja koja svoj budući ekonomski razvoj dominantno bazira na poljoprivrednoj proizvodnji i turizmu, mora riješiti problem aerozagađenja i uspostaviti pravilan sistem upravljanja otpadom u najkraćem mogučem roku, jer bez čistog, nezagađenog vazduha nema nikakve šanse za valorizaciju te najhumanije ideje i najboljeg razvojnog pravca koji otvara perspektivu i za sadašnje, a naročito za buduće generacije.